Het was de 19e eeuwse schrijver Potgieter die in het boek ‘Jan, Jannetje en hun jongste kind’ Jan Salie introduceerde. Hij was de personificatie van de verwijfde, lamlendige slapjanus mentaliteit, die in Nederland na de Gouden Eeuw de kop op stak. Potgieter bedacht deze naam, omdat in die periode vaak saliemelk als slaapmiddel gedronken werd in plaats van een stevige pot bier. Daarmee kreeg salie een negatieve bijsmaak, terwijl het juist zo’n rustgevend en geneeskrachtig kruid is.
Hoe groeit salie en welke soorten zijn er?
Salie is een typisch mediterraan kruid. Door klimaatverandering en warme droge zomers, gedijt het steeds beter in ons klimaat. In koude winters heeft de plant bescherming nodig. Salie hoort tot de lipbloemenfamilie, net als tijm, rozemarijn, basilicum, munt en marjolein. Midden in de zomer bloeit de plant met kleurige bloemen, waar insecten vanwege de nectar dol op zijn. De plant wordt veertig tot tachtig centimeter hoog. De bladeren zijn dik, grijs, licht behaard en sterk aromatisch.
Naast de echte salie (salvia officinalis), zijn er tal van cultivars. Het blad daarvan is anders van vorm en kleur.
Plukken, verwerken, bewaren en combineren
Salie is een overheersend kruid. Je hebt er maar enkele blaadjes van nodig. Knip een takje van de top van de plant, zodat deze in mum van tijd kan vertakken en uitlopen.
Thuis rol je de blaadjes op en snijd deze in dunne reepjes. In tegenstelling tot peterselie of bieslook, voeg je salie tijdens de bereiding van je gerecht toe. Salie kun je voor later gebruik drogen.
Voedingswaarde
Behalve antioxidanten en etherische olie, bevat salie vitamine A en C, calcium en ijzer. De Romeinen en Grieken met hun overvloedige, vette maaltijden, wisten al dat het de spijsvertering kan bevorderen en winderigheid tegengaat. Salie helpt als thee of gorgeldrankje bij hoest, verkoudheid en een ontstoken keel. Het is verder rustgevend. Salie bestrijdt slechte bacteriën in je mond; vandaar dat het in mondwater of in tandpasta verwerkt wordt. Salie wordt afgeraden bij vrouwen die in verwachting zijn en borstvoeding geven.
Gebruik en toepassing
Van salie kun je met slechts enkele blaadjes thee zetten, alleen of in combinatie met andere kruiden. Tien minuten laten trekken in water dat net van de kook af is, met een schoteltje erop, volstaat voor een kruidige kop. Een paar blaadjes doen het goed in combinatie met andere mediterrane kruiden. Salie laat zich goed verwerken in kip- en vleesgerechten, in pastasauzen, soepen en eiergerechten. Kijk op Smulweb voor inspiratie.
